Thuis heb ik nog een ansichtkaart waarop een kerk een kar met paard, een slagerij J. van der Ven, een kroeg, een juffrouw op de fiets … Zo begint Wim Sonneveld zijn nostalgisch lied over zijn geboortedorp. Deze uitgave verhaalt over Gruitrode, ons en wellicht ook uw geboortedorp. Het Roy, waarover dorpsgenoot Pil Bosmans een heerlijk gedicht maakte waarin hij zijn herinneringen ophaalt aan zijn jeugdjaren: zijn ouderlijk huis ‘de Stri-jp’ met het bakhuis en het ‘hi-jske’, de gastvrijheid van ‘Sti-jn vanne Leegtenberg’ , het kasteel van rentmeester Kristus, de neringende soetsen, het overweldigende landschap met daarin de altijd terugkerende gebeurtenissen van zaaien, hooien en maaien, geboren worden en sterven. Mensen die in zijn dorp op aard ruzieden en roddelden, maar ook lief en leed met elkaar deelden. De lange winteravonden aan de open haard, de school, de melkerij, het ‘Bergske’ vlak tegenover de kerk waarvan de toren nog immer naar de hemel wijst … Met deze uitgave hopen we u een beeld te kunnen geven van hoe Roy er ooit heeft uitgezien niet lang geleden. Het was simpel en prachtig vâàéÂ?éâàéÂ?ér de allesvernietigende welvaart, domheid, geldzucht of gewoonweg achteloosheid ons geboortedorp onherroepelijk veranderde. Om niet te zeggen: verminkte. Weg zijn de meidoornhagen met daarin kwetterende mussen, de heerlijke boomgaarden met allerhande soorten fruit, de eeuwenoude hoeven met de destijds onmisbare bakhuizen. Wat rest zijn enkel restanten, onder andere van een ooit prachtig kasteelcomplex. Dat het ook anders had gekund, bewijst het Nederland van Wim Sonneveld. Er hoeft niemand gestenigd, maar het stemt intriest dat, met wat goede wil âàéÂ?én het nodige dorpsen staatsmanschap, Roy en ook de meeste dorpen hier in Vlaanderen, er helemaal anders zouden uitzien anno 2021. Nostalgie helpt niemand echter niet verder en geeft het oude Roy niet terug. Het is onherroepelijk verloren. Wat rest zijn, onder andere, deze hoeveverhalen met onnoemelijk prachtige foto’s, unieke kadasterschetsen en de bewaard gebleven documenten en verhalen uit het verleden. Laat ze naast een prachtig verlevendigende vertelling, ook een les zijn.