Deze cultuuranalytische studie concentreert zich op drie literaire

werken (en hun bewerkingen) die historisch gemarkeerd zijn. Bordewijks

Karakter uit het interbellum; Gerard Reves De avonden

van vlak na de Tweede Wereldoorlog, en Tom Lanoyes recente

theaterstuk Hamlet versus Hamlet. De auteur leest die werken

als paradigma's van drie lacaniaanse posities: de neurotische, de

perverse en de grens van de psychotische positie. Hij doet dat niet

als formele exercitie maar in de context van een historische ontwikkeling

en een cultuurfilosofische maatschappijanalyse en aan

de hand van wat hij benoemt als een 'hamletconstellatie'.

De hamletconstellatie is een supplementair model naast het oedipuscomplex,

dat noodzakelijk is om een subjectpositie van het

twintigste en eenentwingste eeuwse subject te duiden. Met het

oedipuscomplex was het mogelijk de neurotische constructie van

het patriarchale meesterdiscours te duiden. Dat meesterdiscours

was gebaseerd op een top-downstructuur in de betekenisconstructie,

waarbij de externe grond van het gezag een hiërarchische

positie innnam ten opzichte van het subject. De basis van een

horizontale autoriteit is een gemeenschappelijk aanvaarden van

een grond, de wetten waarop het gezag gebaseerd is. Het is een

overtuiging die gebaseerd is op een sinthomatisch denkmodel dat

geen oedipale of heteronormatieve grondwaarden meer erkent

en dat deel is gaan uitmaken van onze identiteit, net zoals autoriteit

gebaseerd op een patriarchale piramide dat vroeger deed.

Bart Vieveen studeerde van 1977-1983 aan de Universiteit Leiden

en werkte van 1999-2006 bij het Ro-theater. Sinds 2006 is hij

rector/bestuurder bij het Stedelijk Gymnasium in Leiden. Op 29

mei 2019 promoveerde hij in de Geesteswetenschappen aan de

Universiteit Leiden.

Spécifications